Mijn advies

Het geluk kun je oprekken. Anders zou je de formule hoe gaat het met je ja prima niet meer kunnen gebruiken. De formule kan ons gelukkig maken. Er moet dus zoiets als magie bestaan. Zo bereik je altijd je doel, de weg is het doel. En je kunt altijd beginnen, het is een proces. Dus ben je al begonnen voor je er erg in hebt. Geluk kun je ook uitsmeren, kleine beetjes over kleine dingetjes. Het is echt iets om een dag mee te beginnen en te eindigen. Vooral als zoals nu de zon ook nog schijnt.

Het is maar hoe je kijkt. Als je geluk hebt werkt het. Hou vol mensen, het kan altijd nog aanslaan. Wat heb je ook anders. Wat heb je te verliezen. Zet die schakel even om, hoeft maar een beetje. Ik praat je er wel uit. Kijk naar mij, mij is het ook gelukt. Gedeelde smart is halve smart, dan heb je al een begin. Realiseer je dat je met velen bent, heel velen. We zeggen allemaal deze dingen, je bent niet alleen. We hoeven ook niet alles te weten. Houd het zo klein dat het werkt. Voor jou als voor ons.

Gebruik je privilege. Je bent gelukkig, niet iedereen is dat. Kijk naar mij, ik spreek je toch ook toe. Niet dat je moet, zie het als een mogelijkheid. Door tegen de anderen te zeggen dat zij gelukkig zijn word jij het ook. Spreek hen toe, ze zijn met velen, heel velen. Het zal je goed doen te merken dat anderen zo verlangen. Ze hebben niets, is ook niet nodig. Ze zijn al gelukkig, jij hoeft maar te zegenen. Je hoeft ook niet alles te weten. Geluk is niet iets wat je hebt. Als je het hebt, geef het weg. Niets hebben, dat is wat er is.

Hier en daar

Hier komt alles aan. Op dit balkon zie ik het keerpunt en het bord dat waarschuwt ruimte te laten voor auto's die keren. Blijf je toch staan, maak het niet te lang en zet je knipperlicht aan. Vakantie is onze taak ons te laten zakken in deze toestand. We keren nog niet, we zijn nog niet ontspannen genoeg. We zijn hier om ons op te laden voor de volgende ronde.

Hierboven, op dit Griekse eiland, zien we alles beter inclusief het waarschuwingsbord. Nu praten we zonder haast. Nu kan dat nog, morgen vertrekt de boot alweer. Laten we de tijd dus goed gebruiken en het niet echt ergens over hebben. Onder de bank hier zijn veel opbergvakken. We moeten ze leeg laten om te voorkomen dat we morgen spullen vergeten. We zitten boven de lege vakken, de ruimte is strak.

Er wordt al gepraat over Chora. Ik vind het niet terug op de kaart. Het moet zo'n beetje de plaats zijn waar het te doen is. Als we over het eiland rijden komen we er vanzelf langs. Mensen komen er af en aan, denk ik. Het moet dus zoiets zijn als dit aankomstplein onder mijn ogen. Een echt keerpunt kun je het niet noemen. Eerder zoiets als een dorp, of plaats, of naam. Maar dan dus met een naam, zo wordt gezegd.

De leraar wordt weer chic

De kaders om deze tekst markeren mijn privilege. Jij kunt wel reageren, maar de instellingen van blogspot zijn zodanig dat je er niet makkelijk doorkomt. Soms ben ik niet te flauw, en wil ik het wel voor je plaatsen onder mijn tekst. Ik weet ook wel dat je mijn privilege een beetje sneu vindt. Wat is een privilege wanneer je nauwelijks gezien wordt door de mensen die het niet hebben? Het lijkt op een wereldrecord in een sport die niemand anders doet, zoals zo vaak mogelijk tot tien tellen in de trein tussen Hemmen en Zetten.

Privileges kun je ook bereiken door ze als wens bovenop een bestaande toestand te leggen. Wat zou het mooi zijn, zegt de inspecteur-generaal onderwijsinspectie, als het leraarvak weer chic wordt. Het moet worden ervaren als een privilege. We blijven doen wat we doen, maar zien nu dat het een privilege is. Ik zeg tegen de leerlingen dat ze slimmer zijn dan ik, wat extra mooi is omdat zij de toekomst hebben en ik niet. Geen respons, ik mag dus gekke dingen zeggen zo veel als ik wil.

Nog een stap verder en de lat moet omhoog. Dit om weer meer leraren voor de klas te krijgen. Wie wil er nu geen privileges? Het is als de adel in tijden van burgerlijke meritocratie. Je hoeft niet meer te werken, want je geboorte was al je privilege. Je wijst de erfenis af en stapt het harde leven in. Je verricht soms een opvallende daad, soms een miskleun. Je wordt door niemand gezien. Je hebt niets meer, alleen je lat.

Passend onderwijs

Rozen zijn mooi maar niet altijd prettig. Kijk ik naar ons pergolaatje, dan zie ik touwtjes en ijzerdraadjes. Je moet de rozen strak leiden, niettemin streven ze omhoog. Ik kan wel een filmpje kijken hoe het moet, maar er zit kennelijk ook iets in mij dat zich maar moeilijk laat leiden en te snel begrip heeft voor de opstandigheid van de ander. Ook zie ik tussen de groene blaadjes al geelbruine vlekjes. Het kan alsnog groen worden, het kan ook groen zijn dat verluisd is. Toch zie ik de bloemen met vertrouwen tegemoet, elk jaar weer.

De rozen staan ergens voor, dat zal de rest van dit tekstje hopelijk uitwijzen. Zo heb ik net een paar dingen gelezen over onderwijs. Kinderen, prachtig, maar moeilijk te leiden. Het onderwijs is een pergola, je kunt erdoorheen maar de kinderen moeten eroverheen worden gelegd en buigen niet goed mee. Daarom verbeteren we het aanbod, als we het al verbeteren. Geen logische stap, want afbuigen blijft even makkelijk. Soms denk ik dat de ideale curve van de pergola juist uitnodigt tot wegbuiging.

Het is stille zaterdag, bedenk ik me. Daar heb ik altijd iets speciaals mee. In het beroemde schilderij van Holbein ligt Jezus perfect in dat toch smalle graf. Gisteren zagen onze schoolcabaretiers overeenkomst tussen de gekruisigde Jezus en de Vitruviusman van de euromunt. Om maar niet te spreken van ons Flipje die de bezoekers met open armen en gespreide benen ontvangt. Dat verklaart waarom de deuren in ons nieuwe gebouw zo hoog en breed zijn. Ja, iedereen kan binnen. En niet alleen bloemen, er komen ook vruchten.

Zonder de Amerikanen

Het punt is een beetje of we eigenlijk wel iets te verwachten hebben van onze Amerikaanse redders. Het kan immers zijn dat ze ons makkelijk overleveren aan de fascisten of de anderszins wetenden wat ze willen. We zitten niet te wachten op die wetenden, wetende dat ze ons met gemak overleveren en overleven. Ze hebben misschien helemaal niet zo'n behoefte aan ons.

Het is hoe je ook wendt of keert de avond van dit is mijn lichaam. Als je zegt dit is mijn lichaam, en je zegt het alleen maar omdat je dat lichaam in waarde laat stijgen zodat je het met winst kunt doorverkopen, dan lever je je uit aan de taxateur. De man die een vast bedrag kreeg en in die zin betrouwbaar was. Hij geeft je zelfs nog gratis tips, waarmee hij je duidelijk maakt dat hij ook lager had kunnen gaan met zijn eindbedrag.

Amerikaanse redders zeggen ons tegenwoordig dat we onszelf moeten redden. Dat vind ik wel eerlijk, wetende dat ze ons zo vaak hebben gered en daarom gunnen wij het hun dat ze ons even niet meer redden. En als ze ons toch redden is het omdat ze hier nu eenmaal zijn. Rijden we langs het spoor, dan duikt daar ineens dat betonnen dorpje op met controlepost. Of we weten dat ze ergens onder de grond zitten. Het zijn die mensen van de film. Ze kijken naar ons maar tegelijk ook naar de vijand, ze geven ons de data en ze voeden ons op met de film die we nu kijken. Nu weten we weer echt dat we het zonder hen moeten stellen.

Ik bezing de natuur

Elke ochtend is het weer een andere plas. Ik fiets erlangs en kijk in het donker. In de verte komt de zon van het tankstation op. Vandaag was het al licht en zag ik zilveren schittering. Mijn Atheense dochter gaat iets bedenken rond Griekse schrijvers en rivieren. Daarmee wil ik niet zeggen dat mijn dochter mij herhaalt, want je stapt nooit tweemaal in dezelfde rivier. Is er nog wel diezelfde rivier?

Ik kijk naar mezelf hoe ik glijd door dit landschap, elke dag weer een ander landschap. Ook mijn herinnering glijdt mee. De velden liggen onder een dik pak sneeuw. De kuikens glijden achter ma en pa het water in. De karretjes rijden langs de boompjes van de toekomst. Laten we afspreken dat dit het echte landschap is, mijn zilveren schittering die ik leg over de vervuilde bodem en wat dan blijft wrijven.

De Ilisos is nu een klein stroompje, zegt de foto van Frederiek. Van Socrates destijds hoefden we ook al geen uitgebreide beschrijving te verwachten. Het stroomde, nemen we aan. Toch staat dat Ilisosje model voor de gigantische overgang van mens naar krekel. We blijven beestachtig zingen tot we erbij neervallen. We merken niet dat de bomen om ons worden neergemaaid, we zien niets, horen niets, ik zeg maar wat.

Never the twain

West en Oost zullen elkaar nooit ontmoeten. Dat zegt iets over ontmoeting. Hoe moeten we de bewegingen naar links en rechts dan omschrijven? Er wordt nu gevochten op leven en dood. Als leven en dood elkaar niet ontmoeten, hoe moeten we het dan begrijpen? Als er gesprekken plaatsvinden en het is geen ontmoeting, kunnen we dan nog wel spreken van gesprek?

Het door Rome veroverde Griekenland veroverde Rome, zegt Horatius. Wederzijdse verovering houdt in dat je over elkaar schuift, cultuur over barbarij, het een als pokerface van het ander. Wat we kunnen doen is steeds opnieuw het monument van brons lezen waar de woorden verdeeld zijn zonder dat we erdoorheen komen. We verdelen elke dag de termen over een paar alinea's.

De Russen hebben ons liberalisme overgenomen. Hun kleptocratie drijft ons welbegrepen eigenbelang op de spits. Mijn gevoel zegt me dat we van de Russen ook iets hebben overgenomen. Het heeft iets te maken met ziel, redding, dikke romans. Armoede. Wie dood is leeft. Noem het geen ontmoeting. Eerder mijn onwetendheid en misschien is die het wel.

Ruggen kijken

Ons doel was de wedstrijd. De wedstrijd zie je normaal liggend op de bank op een lome zondagmiddag in het natte voorjaar. Helden zag je ploeteren in de modder en opstaan uit de dood. Toen kwamen de oortjes. We luisterden naar de ronkende helikopter. We keken in de ploegleiderswagen waar de orders werden uitgedeeld. We zagen sponsoren zonder publiek en renners in hun slaapkamer. We keken naar het scherm waar de renners naar een scherm keken.

Toen ik nog jong was, kinders, snoof ik de geur van de spierzalf. De verkoper liep nog zelf tussen de wagens bij de start en riep nog met zijn stem. Petjes van Eddy Merckx, stickers van Eddy Merckx! We zaten in de berm en de renners schokten kreunend naar boven. De stem op ons radiootje kraakte nog, Knetemann lag voor. We fietsten nog zelf van de Keutenberg naar de Eyserbosweg om hen twee keer te zien.

Nu was het een hele rit. We moesten alles zien, vogels, asperges, geboortehuis. We zochten de inham in de berm waar we onze tuinstoeltjes konden zetten. Niemand snapte waarom de motoren bergaf kwamen in plaats van bergop. De helden gleden bliksemsnel met hun ruggen, nummer 18 was volgens mijn makker nummer 81. Vliegend over de heuvels bereikten we de finish een uur te vroeg. Op naar de Cauberg! Bij het Grendelplein zagen we nog net de ruggen van de feestgangers die uitzicht hadden op de bewakers.

Normaaltoestand

Er is altijd oorlog of geen oorlog. Die ervaring hadden de oude Grieken al. Ze vochten heel vaak aan de grenzen van hun polis. Er waren tijden dat ze niet vochten. De spanning laadde zich dan op voor de volgende ronde. De Grieken kenden ook oorlogen van gigantische impact met gruwelen en ontstelling. Oorlog was zowat de normaaltoestand. Oude tijden herleven, keer op keer. Rob de Wijk en wij allen verwachten dat de oorlog uitloopt op permanente oorlog in het oosten van Oekraïne. Zoals het was in Zuid-Ossetië.

Toch nog bijzonder dat die Grieken de democratie uitvonden. In de hoogtij-eeuw van de democratie voerden ze twee grootschalige oorlogen. Historieverteller Tom Holland vertelt hoe de generaals de dag voor de aanval der Perzen nog discussieerden, met diepe meningsverschillen. Dat moet de EU moed geven. We willen zo graag eenheid uitstralen. Maar het is niet zeker of het lukt en niet zeker of het helpt. Daarover kun je van mening verschillen.

Sport was ook zo'n briljante uitvinding. De Grieken die elkaar bevochten kwamen elk jaar bijeen om met elkaar te vechten. Daar troefden de poleis elkaar af met wijgeschenken voor de goden. Ze moedigden de atleten van hun polis aan. De oorlog was nu even een spelletje. Misschien waren de grote oorlogen ook een spelletje, van diezelfde goden voor wie ze hun geschenken meebrachten. Vrede speelde zich af achter de schermen. Atleten bereidden zich voor in hun gebouwen. Bezoekers zongen, zopen en naaiden in de horeca.

You'll never walk alone

Lekker gelopen, toch drie seconden langzamer. Waarheid is niet de correspondentie tussen ding en wat erover wordt gezegd. Omgekeerd is divergentie een teken dat waarheid speelt. De speling in waarheid blijft zeker ook een gegeven, maar je moet niet het kind wegkiepen. Neem je een loopje met de waarheid, dan komt zij misschien niet meer terug.

Oei, ik hoor de dreiging in mijn woorden en ha, dat zal de waarheid zijn die terugkomt. De kunst is het om tijdens het lopen niet op mijn stopwatch te kijken. Er is dus ook vertrouwen in het spel, wat erop neerkomt dat ik de tijd pas zie wanneer ik er niets meer aan kan doen. Het vertrouwen loopt zo lang als de tijd buitenspel is gezet, het is dan nog steeds of dan juist vertrouwen in de tijd. Ook daar is divergentie, maar dat hoeft niet erg te zijn, denk aan de lopende harmonie.

Lopers worden weggeschoten en zijn samen met hun divergente waarheid. Maak je geen zorgen, zolang je loopt loop je en de waarheid zorgt voor zichzelf. Het enige wat je kan gebeuren is dat je stopt en dat is jouw waarheid. Ze buigt zich over jou maar jij was haar de hele tijd al voor. Je stopwatch hield je in je mouw. Je rent naar je waarheid toe, maar was het startschot niet al jouw waarheid? Zolang je rent ben jij die divergentie van de waarheid en dat is de waarheid waarnaar we op zoek waren.  

Alles is ijl

Zie ik maak alles nieuw. Dan verwacht je op zijn minst variatie. Er is wel variatie, er is ontplooiing, plooiing. En alles binnen mijn ijzeren formule van drie, het getal van magie. Alles wat nieuw is wordt in deze kiem gelegd. Wat er ontstaat is niet wat gebeurt. Geef het de vrije hand en het vliegt. Houd die vogel in de hand en hij wordt niet nieuw. Je zou hem in het vuur moeten gooien.

Het is dus de vraag of ik iets maak. Liever zoek ik dit kooitje om woorden in te leggen waar ze rondspringen, hakje takje. Of rustig broeden. Woorden hebben niet alleen tijd nodig maar ook kleinheid. Gegroeid waren ze al volop, aan magie geen gebrek. Zie ik maak alles nieuw, ja maar dan kleiner.

Woorden zonder vuur, zonder ruimte, zonder wonder. Soms wilde ik monnik worden, zwijgen in mijn cel. Dan weer bidden. Preken was ook al zoiets dat ik me zag doen. Zo kwam ik uit bij deze regels, de regel dat er steeds een regel is. Ik verdeel ze netjes in porties en leg ze neer. Je volgt ze maar dan met je ogen. Of het mompelt nog wat na.

Die streep maar dan anders

Kritiek gaat gepaard met een streep. Of een paar strepen. Je trekt echt wel die streep, dus is er ook een andere kant, de streep van de andere kant die eigenlijk ook een andere streep is. Anders zou die streep ons niet kunnen verbinden. Dit is wat we al weten maar ik zeg het toch. Mijn vrijheid om dingen te zeggen is nu juist dit gefladder waarbij we onze schouders ophalen en ontspannen weer laten zakken.

Mijn vader hield een speech bij ons huwelijk (21 jaar geleden). Mijn vrouw Inez vond de tekst in de knipselmappen van mijn vader. Hij wenst ons geluk terwijl hij weet heeft van teleurstellingen die zullen komen. Dat zegt niets over zijn voorspellende gaven, eerder over wijsheid die niet eens persoonlijk hoeft te zijn. Teleurstellingen vinden overal plaats, zeker wanneer er verwachtingen zijn. Je moet elkaar dan steunen, en alleen al daarom is het mooi dat Inez die speech terugvond.

Zoeken naar geluk is dat je een streep trekt. Hier jij, daar het geluk. Kijk ik vanuit het geluk, dan ziet de streep er anders uit, en is het eigenlijk ook een andere streep. Je bent niet meer op zoek maar hebt het gehad. Ik zie hoe het eruit ziet. Ik zie de speech van mijn vader. Het huwelijk was ook maar een streep, want daarvoor was ik allang met Inez. Ook mijn vader keek terug.

Voor het einde

Het einde is nabij. Het komt wel maar niet zo snel. Er zijn ook gaande bewegingen. Joh, het is allemaal niet zo erg. Geen kernbom gegooid, voetjes nog droog hiero. Was ik al dood? Nou, mijn ziel is nog aan het fladderen. En de ijzeren regel in een tekst als deze is realisme. Wat ik over mij zeg geldt voor alles. Mijn gefladder is de toestand van de wereld. Die toestand is voor mij nabij.

De filosofen waren op afstand, ik wilde toetreden tot de wereld na de filosofie. Nu zijn ze er ineens weer, van alle kanten. Nu geloof ik niet in een complot, daarvoor fladderen de filosofen teveel. Ook voor elkaar zijn ze er soms niet en soms van alle kanten. Ze lopen een eindje met je op, ze maken een kletspraatje met je in de trein. Ze mailen je ineens om een lezing te bezoeken, ze vragen je een stukje te vertalen. Ze fietsen voorbij en zeggen hallo.

Voor de filosofen is er geen einde. Ze zijn al dood. Daarin lijken ze op de Russen. Ze gaan weer naar hun datsja's voor de geitjes. De wereld bezien ze van een afstand, hun nabijheid is nu weer hun nabijheid. Hoe is het om dood te zijn? Alles van daarvoor is nu een droom. Je liep een supermarkt in en pakte gewoon alles zelf. Je rekende wel af maar het leek geen afrekening. Dankzij de Russen leven we in een droomwereld, hun droomwereld.

De stem van een mens

Er is niet altijd ondertiteling. Kijk je naar oudere films, dan blijft een politieke stem maar doorblaten. Het is dan ineens belangrijker dat die stem iets zegt dan wat hij zegt. De mensen die de stem kunnen verstaan zijn in het nadeel, dus.

Zo ongeveer kun je ook die autocraten begrijpen die je toespreken. Anders dan nog niet zo lang geleden is het hun persoon die je toespreekt, niet de hele vergadering. De hele vergadering spreekt je wel toe, maar bij voorkeur via deze ene stem. Dat maakt het allemaal weer menselijk man!

We leven graag een leven, en dat leven moet met de onzen zijn. We maken verschil tussen de onzen en de hunnen, de verren, de ander en de anderen. We zouden de ander moeten dienen, wat we zeker ook doen, maar het is de ander in onszelf. We dachten dat we menselijk waren, maar nu blijkt dat de mens de ander is. Wel in ons, dat wel.

De richtingen van het tuimelen

Het is zó moeilijk om die Russen te begrijpen! Echt moeilijk. En we zijn al een tijdje bezig hè. De Russen, dat zijn, misschien samen met die Chinezen, de mensen die het moeilijkst te begrijpen zijn. Je kunt ze watchen, je kunt er oneindig over praten. Maar je hebt dan het gevoel dat je geen steek bent opgeschoten. Hebben ze weer een paar honderd mensen de handen op de rug gebonden en neergeknald. Handen op de rug gebonden? Ja, onbegrijpelijk.

Geen wonder dat die Russen zich onbegrepen voelen. We hebben dus die duiders hard nodig. Laat ze aanschuiven in het zwarte gat. Vandaag werd gezegd dat Rusland een zwart gat wordt. Ze tuimelen er zienderogen in. Aan hun lichaamstaal zie je dat ze het ook niet helemaal hadden zien aankomen. Als dit klopt zijn ze het contact met de wereld (behalve misschien de Chinezen) kwijt. Nou goed, als ze maar in contact met zichzelf staan.

Er is een domino-effect die kant op. Een beginpunt is moeilijk aan te wijzen, of het moest de idee van een beginpunt zijn. Soms denk ik het rationalisme. Soms denk ik denk ik. Reageer daar eens op. Ja, desnoods met niets. Ja, wat kan er nog overheen? Het start ergens hierzo en dan vallen de steentjes richting oost. Zo lopen we achter onze oriëntatie aan. Er is ook een omgekeerd domino-effect, Going West. Zoek je een beginpunt, dan begin je ook weer ergens hierzo. Stel mijn vergezochte theorie klopt, dan kunnen we altijd weer beginnen en tuimelen.

Maar maar

Elke dag een blog blijkt te moeilijk. Wat dat zegt over de mensheid moeten we nog uitzoeken. Zijn we zo feilbaar dat we geen belofte kunnen houden? Moeten we alles met een korreltje zout nemen? Er is toch nog zoiets als waarheid, onze ultieme wal om de macht af te houden. Stel je klikt op mystiek, en ook als we er geen erg in hebben kan dit kosmische bewustzijn ons omzwelmen. Stel, dan houden we alles af.

Ik laat dus iets toe. Hier, dit moment, ook al gaat het voorbij. Daar, jij die leest, ook al zie ik je niet. Ooit en ver weg, makkelijk zat, waarom zou ik dat niet toelaten. Als het moet met mijn rug. We laten elkaar toe, we nemen iets op onze rug, jouw gezicht bijvoorbeeld. Ik neem je helemaal op, nog voor ik je gezicht zag. En nu we elkaar zien zonder spiegel, zoals we zijn, scheiden we zonder gezicht. Jouw schreeuw klinkt nog na. Ik laat het. Mijn rug, ik kan die niet eens zien, laat staan.

Ik zou de mensheid kunnen opgeven maar jou niet. Ik koos het kind maar kreeg jou. Ik spreek hier maar jij leest. Ik vul me helemaal met het maar, ik ben het maar. Maar maar. Maar wij zijn hier met elkaar, er is geen maar, we zijn voluit, we zijn veruit en dan ik ook, en jij. Maar maar. Ik zeg je de waarheid maar. Jij leest me maar. We delen zoveel. Maar. Er gebeurt zoveel, er kan nog zoveel meer. Maar. Maar laten we zeggen we zeggen wat ertoe doet. We zeggen dat, Jij begrijpt de nuances dus we kunnen verder. Maar

Het smalle pad

Dromen zijn dun. Je kunt denken aan de smalle weg. Dromen persen zich niet. Dun als ze zijn rennen ze door de paadjes en glijden ze van de hellinkjes. Het is geen aprilgrap deze keer. Een nar kan spreken als politicus, en dat kan een fascist ook. (Belletje rinkelt.) Op mijn paadjes glijdt de martelaar samen met bevrijder, slachtoffer met held.

Mijn parochiekerk was gewijd aan de H. Martelaren van Gorcum. De kerk werd gerund door zachtaardige franciscanen maar hart voor de zaak. De martelaren kregen touw om de nek, de franciscanen om hun middel zodat we blijven gedenken. De watergeuzen verdreven de bezetters en hadden recht op een moordje meer of minder. Wij hebben ons deze dag laten gedenken door de H. Zelenski, op de kop af 450 jaar geleden.

Zeg, ik verheug me al op Pasen en wil het tweemaal vieren! Als alles goed loopt eerst hier en daar in het H. Griekenland waar de lammetjes met liefde over de schouder naar huis worden gedragen. In wezen zijn we allemaal goede herder en gestroopte knuffel. Wat ik kwijt wilde is hoe moeilijk het is om gered te worden. Ze staan voor me klaar, ze vechten, lachen, huilen en bidden voor me. Het is om verlegen van te worden.